Phạm Thị Hoài viết:
Nhân cuộc họp Thượng đỉnh Mỹ-Triều sắp tới tại Hà Nội, 100 nhân sĩ, trí thức, nhà hoạt động xã hội và tổ chức dân sự xã hội người Việt đã gửi tới Tổng thống Mỹ Donald Trump một bức Thư ngỏ.
Tuy thư ngỏ nêu trên gây cho người đọc cảm giác không biết các tác giả của nó thực ra muốn nói gì, song không phải ngẫu nhiên mà nó ra đúng vào ngày 17 tháng Hai năm 2019, ngày kỉ niệm 40 năm Chiến tranh Biên giới Việt-Trung, và nhấn mạnh nguy cơ Việt Nam bị tham vọng bành trướng của Trung Quốc đe dọa. Nếu tôi hiểu không sai, cuối cùng đấy là một thông điệp đơn giản nhưng vì những lý do nào đó khó nói thẳng: các trí thức Việt Nam mong được Ngài Tổng thống, His Excellency Donald Trump, người “đóng vai trò dẫn dắt trong tư cách người đứng đầu quốc gia hùng mạnh nhất và tiên tiến nhất” của thế giới tự do, lưu ý giúp đỡ để Việt Nam chống Tàu, bởi rút cuộc thì quyền lợi của Việt Nam và Hoa Kỳ là tương đồng, Ngài giúp chúng tôi cũng chính là bảo vệ quyền lợi của nước Mỹ.
Tôi khó có thể chia sẻ thông điệp đó.
1. Không chỉ riêng vì lợi ích của Việt Nam, điều kiện quan trọng nhất để giải quyết các tranh chấp lãnh thổ ở toàn bộ khu vực Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình là sự vững mạnh của cộng đồng các nước dân chủ tự do toàn thế giới, trong đó có Hoa Kỳ. Song cộng đồng này đang lâm vào một cuộc khủng hoảng lịch sử; bị chia rẽ sâu sắc; một số liên minh quan trọng bị rạn vỡ; một số cam kết nền tảng bị hủy bỏ; một số định chế rường cột bị hoài nghi và công kích; sự ưu việt của thể chế dân chủ pháp quyền bị mai một sức hấp dẫn, trọng lượng quốc tế của toàn thể cộng đồng bị suy giảm. Donald Trump chính là hiện thân của cuộc khủng hoảng ấy. Ông ta là kết quả nhưng không là đáp án. Ông ta là một tai nạn, một vụ nổ cầu chì khi hệ thống chính trị của nền dân chủ quá tải; điểm tích cực duy nhất ở đó là nó như một cú ngã bệnh đích đáng, khiến cái cơ thể chính trị rất giàu sức đề kháng của Hoa Kỳ được thanh lọc cần thiết và kích thích thay đổi. Với tất cả lo ngại, tôi vẫn tin rằng có thể mất trọn một thập niên hay hơn nữa và phải trả những cái giá rất đắt, cuối cùng cộng đồng dân chủ thế giới sẽ vượt qua giai đoạn thử thách khắc nghiệt này để tự đổi mới; song Donald Trump không phải là giải pháp mà là vấn nạn ở tầng cao nhất, và hy vọng vào ông ta không khác gì gửi gắm tương lai vào con bệnh thay vì vào một nền y học tiến bộ.
2. Một hệ quả của điều kiện nói trên là khả năng kiềm chế các chính quyền độc tài trên thế giới, trong đó Việt Nam luôn có mặt, và Trung Quốc đóng vai trò trưởng thượng. Donald Trump, vị tổng thống chỉ tuyệt đối nhất quán ở sự bất nhất khôn tả của mình, đã vô số lần bày tỏ thiện cảm, thậm chí lòng ngưỡng mộ, sự sốt sắng hợp tác và thậm chí sẵn sàng che chắn với các nhà độc tài cả hạng nhất lẫn hạng nhì trên thế giới, từ Putin đến Erdogan, từ Mohammed bin Salman đến Viktor Orbán, từ Tập Cận Bình đến Kim Jong-un, và tất nhiên cả với các nhà độc tài ở Ba Đình. Hiển nhiên ông ta có thể quay ngoắt 180 độ để sỉ vả cũng chính những đối tượng ấy trong một cơn đồng bóng lúc 5 giờ sáng mất ngủ bằng lời lẽ rất thô bỉ mà Hiến pháp Hoa Kỳ bất khả ràng buộc, bởi với tất cả sự thận trọng trước những khả năng thoái hóa của con người, các nhà lập quốc của đất nước vĩ đại này không thể hình dung một kịch bản như vậy. Tôi cũng không thể hình dung giới đấu tranh dân chủ Việt Nam, vì mấy lời đãi bôi tình thế của Trump nhắm vào phiên bản chủ nghĩa xã hội ở Cuba hay Venezuela, nói dzậy mà hổng phải dzậy, lại kỳ vọng vào một Tổng thống Mỹ mù tịt về các định chế dân chủ, tưởng mình là một le Roi Soleil, một Thái dương Vương; gọi báo chí tự do nước mình là “kẻ thù của nhân dân”, khinh thường quyết định của các thẩm phán độc lập, hô hoán đòi tống đối thủ chính trị vào tù, đuổi việc bất kỳ ai dám trái ý mình và hành xử như một tay anh chị sẵn sàng vặn cổ “đứa nào dám chơi tao”. Donald Trump là nỗi hổ thẹn của thế giới tự do và cơ hội của thế giới độc tài. Với tất cả tham vọng vô độ, việc ông ta vẫn không thể lạm dụng các quyền năng to lớn của chức vụ tổng thống Mỹ để cai trị như một nhà độc tài hay thậm chí phát-xít là nhờ ở sự vững chắc của các cơ chế phân bố quyền lực và các định chế dân chủ pháp quyền Hoa Kỳ. Chỗ dựa của những người Việt yêu dân chủ là các cơ chế và định chế đó chứ không phải His Excellency đương nhiệm.
3. Cả hai cuộc chiến, Việt-Mỹ và Việt-Trung, đều cho thấy sự lắt léo biến hóa của các liên minh quyền lợi trên sân chơi thế giới mà Việt Nam chỉ là một trái bóng trong chân các siêu cầu thủ. Mỹ có thể chống Tàu đến người Việt cuối cùng như đã từng ngược lại; và Mỹ cũng có thể, như tròn 40 năm trước, vừa bịt tai này để không phải nghe tiếng súng ở biên giới Việt-Trung, vừa dỏng tai kia để nghe ngóng mọi động tĩnh ở Quảng trường Đỏ. Mỹ vào miền Nam Việt Nam vì quyền lợi của mình và của thế giới tự do, rồi lại rút khỏi đó cũng vì chính những quyền lợi ấy. Ý tưởng về sự tương đồng quyền lợi giữa Việt Nam và Hoa Kỳ hiện tại là một slogan tốt cho những cuộc gặp gỡ vô thưởng vô phạt, có lảy Kiều và rất nhiều hình ăn phây, song nó không liên quan gì đến thực trạng thế giới hiện tại, trong đó cuộc tranh hùng của hai đế chế, một đang tại vị và một đang trỗi dậy, là một vòng xoáy nuốt chửng quyền lợi của tất cả các quốc gia khác. Giữa cơn mê Make America Great Again của Trump và Giấc mộng Trung Hoa của Tập, một đất nước không có gì để đặt lên bàn cân ngoài xương máu nhân dân như Việt Nam thì chỉ giữ cho mình được đôi phần tỉnh táo là đã có phúc lớn. Còn lại, ở cấp độ những lợi ích dễ thương lượng hơn, dĩ nhiên Ngài Tổng thống với đam mê tột đỉnh là khoe tài cán của cá nhân mình trong các cú deal thượng thặng sẽ tiếp tục cảnh báo rằng an ninh quốc gia Mỹ đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi gần 35 tỉ dollar thâm hụt thương mại với Việt Nam, giới cần lao Mỹ đang rên xiết bởi trò ngoại thương unfair của người Việt, người Việt đang cướp công ăn việc làm và thu nhập của người Mỹ. Nhưng không sao, Việt Nam chỉ cần mua máy bay quân sự tốt nhất thế giới của Mỹ, tên lửa tốt nhất thế giới của Mỹ, tàu chiến tốt nhất thế giới của Mỹ và một số thứ cực kỳ nhất, vĩ đại nhất thế giới của Mỹ nữa là chúng ta có một big deal hoàn hảo. America first. Việt Nam không nhất thì bét.
4. Cuối cùng, tôi cho rằng dù thế nào cũng không nên tuyên bố rằng 96 người và 4 tổ chức xã hội ký tên vào bức thư ngỏ này phát ngôn cho “ý chí và tâm nguyện của phần lớn người Việt Nam sinh sống trong nước cũng như ở nước ngoài“. Chúng ta nên thận trọng với ham muốn làm chủ tập thể.
Berlin, 19/2/2019
Thạch Đạt Lang, 19/02/2019
Ngày 27-28/02/2019 tại Hà Nội sẽ diễn ra cuộc họp thượng đỉnh giữa ông Donald Trump, tổng thống Mỹ và Kim Jong-un, chủ tịch nhà nước Bắc Hàn. Cuộc họp chưa diễn ra nhưng đã lôi cuốn sự chú ý, quan tâm của cả thế giới, đặc biệt của người dân Việt Nam.
Người Việt Nam bày tỏ sự quan tâm, háo hức, mong đợi cuộc họp một cách cuồng nhiệt, biểu lộ qua những bài viết, những đoản văn phổ biến tràn ngập trên mạng xã hội facebook, email, twitter…
Đặc biệt là lời kêu gọi biểu tình vào ngày 27-28/02/2019 và một lá thư được một trăm "nhân sĩ, trí thức xã hội chủ nghĩa, các tổ chức, xã hội dân sự" nổi tiếng trong nước lẫn hải ngoại đồng ký tên gửi đến ông Donald Trump được đăng trên nhiều tờ báo online.
Xin nói đến lá thư trước. Chỉ bàn đến nội dung lá thư vì không ai biết chắc chắn lá thư có đến tay Donald Trump không ? Trump có đọc lá thư đó khi nhận được không ?
Theo lời của Rex Tillerson, cựu bộ trưởng ngoại giao đầu tiên của Trump nhận xét về ông ta như sau : "Trump là một nhà độc tài, một kẻ ngu dốt, vô kỷ luật, không thích đọc, chỉ muốn làm những việc bất hợp pháp theo ý mình".
Đọc là thư 3 lần, người viết thật sự chẳng hiểu mục đích của lá thư là gì ? Phần đầu lá thư, sau khi giới thiệu những người ký tên, hoan nghênh lý do, sự hiện diện sắp tới của Trump ở Hà Nội, kể lể chuyện quá khứ giữa 2 nước... sau đó là khen ngợi thông điệp liên bang của ông Trump đọc vào dịp đầu năm 2019... rồi cuối cùng khẳng định chắc nich :
Nhân dân Việt Nam quyết bảo vệ Độc lập, Tự do, Toàn vẹn lãnh thổ của mình bằng mọi giá ; và để bảo vệ những quyền thiêng liêng ấy, chúng tôi sẽ phải tự cường bằng con đường cải tổ đất nước, dân chủ hóa, văn minh hóa, theo "một tiêu chuẩn sống mới cho thế kỷ 21" mà Hoa Kỳ đề xướng.
Làm thế nào để tự cường bằng con đường cải tổ đất nước, dân chủ hóa, văn minh hóa theo "một tiêu chuân sống mới cho thế kỷ 21 mà Hoa Kỳ đề xướng" khi mà những người ký tên vẫn chỉ rụt rè phản đối chế độ cộng sản bằng những thư ngỏ, kiến nghị, yêu sách… ?
Muốn cải tổ đất nước thì phải nắm chính quyền, phải có chính sách, kế hoạch dài hạn, ngắn hạn. Cải tổ đất nước bằng cách nào khi không có quyền lực trong tay, không có tổ chức chính trị đủ mạnh để đối đầu với chính quyền cộng sản, không có một dự án chính trị tương lai cho ra hồn ?
Dân chủ hóa đất nước theo phương thức nào khi đảng cộng sản vẫn lãnh đạo tuyệt đối và toàn diện ? Mọi tiếng nói đối kháng đều bị bóp nghẹt từ trong trứng nước, bao nhiêu thư ngỏ, kiến nghị rồi đến yêu sách... đảng cộng sản vẫn trơ ra như gỗ đá dường như vẫn không thức tỉnh được thành phần trí thức, nhân sĩ này.
Làm sao để văn minh hóa xã hội khi nền giáo dục xã hội chủ nghĩa xuống cấp trầm trọng, thầy, cô giáo đánh đập, tra tấn, khủng bố, đe dọa học sinh nhan nhản khắp nơi ? Văn minh, văn hóa ở đâu khi vào dịp Tết đầu năm, lãnh đạo cộng sản từ địa phương đến trung ương lũ lượt thay phiên nhau đi lễ bái, cúng kiến, cầu an, hái lộc, xin phước phù hộ cho mình thăng quan, tiến chức, giầu có ?
Tiêu chuẩn sống mới cho thế kỷ 21 mà Hoa Kỳ đề xướng ra sao, ai soạn thảo, ban hành… hay cũng chỉ là America first ? Nếu có, đó có phải là mẫu mực sống cho tất cả mọi người trên thế giới ?
Tiêu chuẩn sống của người dân trong một đất nước phụ thuộc rất nhiều vào kinh tế, địa chính trị, xã hội, tôn giáo, văn hóa, giáo dục... Không thể đem tiêu chuẩn sống của người dân đất nước này áp dụng vào quốc gia khác.
Hơn thế nữa, thông điệp liên bang mà Donald Trump đã khẳng định "Nước Mỹ trên hết", vậy làm sao số phận nước Mỹ có thể gắn chặt với số phận mọi dân tộc trên thế giới để có thể đem tiêu chuẩn sống mới của Mỹ áp dụng vào Việt Nam ?
Một trăm nhân sĩ, trí thức, đại diện các tổ chức xã hội dân sự, một trăm bộ óc tinh hoa của đất nước đồng ký tên vào môt lá thư rỗng tuếch với những lời lẽ viển vông, mâu thuẫn, thiếu thực tế gửi cho một lãnh đạo nổi tiếng hoang tưởng ở một đất nước cách xa hàng chục ngàn cây số. Để làm gì ? Chẳng lẽ để chứng tỏ : Mẹ Việt Nam ơi chúng con vẫn còn đây ?
Ngoài lá thư với những ý tưởng sáo rỗng, lời văn cường điệu, tưởng cũng nên có đôi dòng về những lời kêu gọi biểu tình trong 2 ngày 27-28/02/2019.
Khi kêu gọi biểu tình, người kêu gọi phải đặt ra mục đích rõ ràng. Biểu tình để làm gì ? Hoan hô, cổ võ, ủng hộ hay phản đối, lên án hành động một cá nhân, một nhóm người hay một chủ trương, kế hoạch của một tổ chức, chế độ… ?
Muốn biểu tình thành công, đạt được mục đích, cuộc biểu tình cần được chuẩn bị, tổ chức chu đáo, kỹ lưỡng. Từ cờ, biểu ngữ, khẩu hiệu, loa phóng thanh... đến lực lượng giữ gìn trật tự, an ninh, phòng chống bị đàn áp, giải tán bởi sự tấn công của công an, dân phòng, cảnh sát cơ động và đặc biệt thành phần phá hoại là công an giả dạng người biểu tình.
Những lời kêu gọi biểu tình trên các mạng xã hội ngày 27-28/02/2019 không hề đưa ra một mục đích rõ ràng nào về lời kêu gọi của mình. Cờ quạt, biểu ngữ, slogan... cũng không nói đến phải như thế nào ? Hoan hô Donald Trump hay đả đảo Kim Jong-un, cầm cờ Mỹ hay cờ vàng, cờ đỏ, đòi hỏi hay yêu cầu chuyện gì… ?
Vậy xuống đường biểu tình để làm gì ? Để ăn nó đòn của công an, dân phòng, cảnh sát cơ động hay để bị bắt giữ, giam cầm ít ngày, bị kết án tù cho có tín dụng… ?
Không ai có quyền đòi hỏi, yêu cầu người khác phải tranh đấu, đòi hỏi tự do, dân chủ cho mình nhưng trí thức, nhân sĩ có bổn phận, trách nhiệm phải giải thích, hướng dẫn người dân đứng lên tranh đấu, đòi hỏi những quyền lợi mà họ đương nhiên được hưởng.
Nếu không làm tròn trách nhiệm, bổn phận của người trí thức thì nên im lặng, sẽ không ai trách cứ được mình nhưng xin đừng làm chuyện ruồi bu. Chẳng có đất nước nào có thể tự cường, bảo vệ được độc lập, tự do với những trí thức chỉ có khả năng viết thư ngỏ, kiến nghị, yêu sách.
Thạch Đạt Lang
(19/02/2019)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét